S.V.Joshi High School and Jr. College
एस.व्ही.जोशी हायस्कूल आणि ज्युनियर कॉलेज
Established in: 1937
स्थापना: १९३७
Mobile Number:
मोबाईल नंबर:
Around the year 1886-87, a middle-class young man came to Mumbai by boat from Alibaug with the dream of opening a school in Dadar.
That person is Gopal Narayan Akshikar. He was born on September 25, 1864 in village Akshi in Alibag Taluka of Raigad District.
He had his primary education in the village itself.
Further education was done in Pune. The noble tradition of selfless life of independent and noble thinking teachers like Lokmanya Tilak, Agarkar,
Chiplunkar was strongly impressed on their minds in Pune.
With the noble aim of self-reliance in education, he started the work of spreading education in Dadar in 1889.
On June 2, 1889, he started Marathi School and Dadar English School at Dadar, followed by Kalyanala English School in 1890,
and English School, Thane in 1892. He felt it necessary to establish an institution for proper control and management of these started schools.
That is why he established the "General Education Institute" on 24th April 1892. Before that it is important to prepare a draft event and check it properly and finalize it.
As the event came into being, the institution acquired a legal form and it was clarified that the institution is not a private property of anyone, nor should anyone be appointed as an heir.
He spent a total of 28 years from 1889 to 1917 for educational work. He brought about an educational revolution in the desolate backward areas like Dadar.
Later on, the decision to build the school for poor students of the Bahujan community was confirmed.
It gives an idea of how intense his social consciousness was. Sir Leslie Wilson, the Governor of Bombay Province, aptly described Akshikar as the "Father of Mass Education in the North of Bombay". He worked for the organization as much as no one would do for the family, considering the organization as a part of his family life.
Only one person started the institution on the guarantee of raising all the financial strength alone, again that guarantee was not only given by him when building the first school, but even after the number was established, he used to sell his own lands to raise funds for any school of the institution. .
He used the portion of the ancestral estate which came to him from time to time to meet the salaries of the teachers and to cover the deficits incurred in the functioning of the institution. He had to spend nearly Rs.29000/- of his padar to fulfill the financial responsibility. Considering that time,
this amount was huge, equivalent to a few crores of rupees today. Yet he selflessly spent such a large amount of money for the perfection of his mission with great joy. At that time, he never worried about the happiness and stability of his own family,
in fact he had to sell his wife Yashodabai's body jewelry not once but twice for the work of the organization.
What a sacrifice! Simple living, compassionate attitude,
good communication skills endeared him to everyone.
His work in the field of education continues to inspire everyone.
Today a total of 45 schools of the institution are functioning.
As long as the institution exists, his memory will not leave anyone's mind.
Kai Self-sacrificing, loyal men like Akshikar become immortal by their deeds.!
1886-87 च्या सुमारास दादरमध्ये शाळा सुरू करण्याचे स्वप्न घेऊन एक मध्यमवर्गीय तरुण अलिबागहून बोटीने मुंबईत आला.
ती व्यक्ती म्हणजे गोपाळ नारायण आक्षीकर. त्यांचा जन्म 25 सप्टेंबर 1864 रोजी रायगड जिल्ह्यातील अलिबाग तालुक्यातील आक्षी गावात झाला.
त्यांचे प्राथमिक शिक्षण गावातच झाले.
पुढील शिक्षण पुण्यात झाले. लोकमान्य टिळक, आगरकर यांसारख्या स्वतंत्र आणि उदात्त विचारसरणीच्या शिक्षकांच्या निस्वार्थ जीवनाची उदात्त परंपरा.
पुण्यातील त्यांच्या मनावर चिपळूणकरांची पक्की छाप होती.
शिक्षणात स्वावलंबन या उदात्त हेतूने त्यांनी १८८९ मध्ये दादरमध्ये शिक्षण प्रसाराचे काम सुरू केले.
2 जून 1889 रोजी त्यांनी दादर येथे मराठी शाळा आणि दादर इंग्रजी शाळा सुरू केली, त्यानंतर 1890 मध्ये कल्याणला इंग्रजी शाळा सुरू केली.
आणि इंग्लिश स्कूल, ठाणे 1892 मध्ये. त्यांना या सुरू झालेल्या शाळांचे योग्य नियंत्रण आणि व्यवस्थापन करण्यासाठी संस्था स्थापन करणे आवश्यक वाटले.
त्यामुळेच त्यांनी 24 एप्रिल 1892 रोजी "सामान्य शिक्षण संस्था" ची स्थापना केली. त्याआधी कार्यक्रमाचा मसुदा तयार करणे आणि तो व्यवस्थित तपासणे आणि अंतिम स्वरूप देणे महत्त्वाचे आहे.
घटना अस्तित्वात येताच संस्थेला कायदेशीर स्वरूप प्राप्त झाले आणि संस्था ही कोणाचीही खाजगी मालमत्ता नाही, तसेच कोणाचीही वारस म्हणून नियुक्ती करू नये, असे स्पष्ट करण्यात आले.
1889 ते 1917 अशी एकूण 28 वर्षे त्यांनी शैक्षणिक कार्यासाठी घालवली. दादरसारख्या ओसाड मागास भागात त्यांनी शैक्षणिक क्रांती घडवून आणली.
पुढे बहुजन समाजातील गरीब विद्यार्थ्यांसाठी शाळा बांधण्याचा निर्णय पक्का झाला.
त्यातून त्यांची सामाजिक जाणीव किती प्रखर होती याची कल्पना येते. बॉम्बे प्रांताचे गव्हर्नर सर लेस्ली विल्सन यांनी अक्षीकर यांचे "उत्तरे बॉम्बेतील जनशिक्षणाचे जनक" असे समर्पक वर्णन केले. संस्थेला आपल्या कौटुंबिक जीवनाचा एक भाग मानून कुटुंबासाठी कोणीही करणार नाही तितके त्यांनी संस्थेसाठी काम केले.
एकट्यानेच सर्व आर्थिक बळ उभे करण्याच्या हमीवरून एका व्यक्तीने संस्था सुरू केली, पुन्हा ती हमी त्यांनी पहिली शाळा बांधताना दिलीच नाही, तर पटसंख्या वाढल्यानंतरही तो निधी उभारण्यासाठी स्वतःच्या जमिनी विकायचा. संस्थेच्या कोणत्याही शाळेसाठी. .
वडिलोपार्जित संपत्तीचा जो भाग वेळोवेळी त्यांच्याकडे आला, त्याचा उपयोग त्यांनी शिक्षकांचे पगार भागवण्यासाठी आणि संस्थेच्या कामकाजात येणारी तूट भरून काढण्यासाठी केला. आर्थिक जबाबदारी पार पाडण्यासाठी त्यांना त्यांच्या पदरचे जवळपास रु. २९०००/- खर्च करावे लागले. तो काळ लक्षात घेता,
ही रक्कम प्रचंड होती, आजच्या काही कोटी रुपयांच्या समतुल्य. तरीही त्याने आपल्या ध्येयाच्या परिपूर्णतेसाठी एवढी मोठी रक्कम निस्वार्थपणे मोठ्या आनंदाने खर्च केली. त्यावेळी त्यांना स्वतःच्या कुटुंबाच्या सुखाची आणि स्थिरतेची चिंता नव्हती.
किंबहुना त्यांना संस्थेच्या कामासाठी पत्नी यशोदाबाईचे दागिने एकदा नव्हे तर दोनदा विकावे लागले.
केवढा त्याग! साधी राहणी, दयाळू वृत्ती,
उत्तम संभाषण कौशल्यामुळे ते सर्वांचे प्रिय होते.
शिक्षण क्षेत्रातील त्यांचे कार्य सर्वांना प्रेरणा देत आहे.
आज संस्थेच्या एकूण ४५ शाळा कार्यरत आहेत.
जोपर्यंत संस्था अस्तित्वात आहे, तोपर्यंत त्यांची आठवण कोणाच्याही मनातून निघणार नाही.
